Na zlecenie #3 Niebezpieczni dżentelmeni

Dziś zapraszam na trzecią (i ostatnią zarazem) odsłonę mini serii "Na zlecenie", która jest realizacją kuponów, które kiedyś przyznawałam za udział w quizie Wiśniomaniaka. Z poślizgiem - już nie tyle lekkim, co zdecydowanie za długim - przybywam z mocno niepoważnym omówieniem filmu "Niebezpieczni dżentelmeni", bo taką propozycję otrzymałam od Julii. A zatem przenosimy się do alternatywnej rzeczywistości, w której słynni polscy artyści zostają uwikłani w aferę kryminalną. 

Niebezpieczni dźentelmeni, kadr ze zwiastuna, Kino Helios Polska

O czym to w ogóle jest?

Akcja rozpoczyna się w momencie, gdy Tadeusz Żeleński budzi się na zeschłym trawniku koło zakopiańskiej wilii Stanisława Witkiewicza. Jest skacowany i nie ogarnia, co się działo zeszłej nocy. Wchodzi do domu, a tam równie skacowane, aczkolwiek doborowe towarzystwo - Bronisław Malinowski, Joseph Conrad i gospodarz, czyli Witkacy we własnej osobie. Jak się okazuje, poprzedniego wieczoru u Witkiewicza rozgrywał się epicki melanż, podczas którego wszyscy chlali i ćpali nie wiadomo co, a teraz uczestnicy balangi mają luki w pamięci. Nieprzyjemnie robi się, gdy Witkacy odkrywa, iż ze skrytki zniknęła kasa na wyprawę, na którą wybierali się z Malinowskim. A chwilę później robi się jeszcze bardziej nieprzyjemnie - gdy panowie odkrywają trupa z raną postrzałową. Nie wiedzą, kim jest nieboszczyk, skąd się tam wziął i kto go zabił. W obawie przed szubienicą, wykorzystując fakt, iż rozeszła się wiadomość, iż to Żeleński nie żyje, postanawiają jak najszybciej rozwikłać kryminalną zagadkę. Ekipa się rozdziela - Malinowski z Witkiewiczem jadą gdzieś w góry, a Żeleński z Conradem do miasta. I wszyscy mają po drodze różne przygody, spotykając na swej drodze inne ciekawe postaci, w tym Józefa Piłsudskiego i towarzysza Lenina. 

Ocena ogólna

Cała ta niewiarygodna historia jest jak przeciągnięty kawał z cyklu "spotykają się X, Y i Z, i coś się odpierdala". Być może pamiętacie też stare czasy, kiedy Kabaret Moralnego Niepokoju organizował Listopadowe Noce Kabaretowe, w których bohaterami poszczególnych skeczów były wielkie postaci z historii Polski, oczywiście przedstawione w krzywym zwierciadle i w absurdalnych sytuacjach. Niebezpieczni dżentelmeni trochę mi to przypominają. Tu też mamy wielkie postaci, które znamy z kart podręczników szkolnych, wplątujące się w łańcuch nieprzewidywalnych zdarzeń. A jeszcze z innej strony patrząc, to ten film jest ni mniej, ni więcej jak Kac Vegas w Zakopanem - jak określili to w swojej recenzji Sfilmowani. 

Wiedziałam już wcześniej, że opinie na temat Niebezpiecznych dżentelmenów są podzielone, lecz do tej pory nie miałam sposobności, by opowiedzieć się po którejś ze stron, gdyż po prostu nie widziałam filmu. Słyszałam, że jednych bawi konwencja, w której bohaterami szalonej wręcz komedii kryminalnej zostają Witkacy, Boy-Żeleński, Malinowski i Conrad, a wśród postaci dalszoplanowych pojawiają się chociażby Piłsudski, Lenin czy Szymanowski. A innych odstręcza karykaturalność i spłycenie tych bohaterów, sprowadzenie ich do roli pijaków i ćpunów, którzy zachowują się jak imbecyle. Po obejrzeniu filmu stwierdzam, iż faktycznie jest to mocno karykaturalne dzieło (zwłaszcza Piłsudski został w nim sportretowany jak oszołom, a jego kompania to banda nieudaczników), ale właśnie to mi się w nim podoba. Generalnie lubię odrdzewianie pomników, traktowanie poważnych twarzy ze starych fotografii z pewną dozą humoru, dystansem, a wręcz robienie sobie z nich jaj. Bo byli takimi samymi ludźmi jak my i tak samo odwalali czasem różne numery jak wasz stary pijany o 5 rano na weselu. Wreszcie coś bez patosu i martyrologii. No, może szczypta patosu pojawiła nam się pod koniec filmu, kiedy Żeleński zaczął jechać po księżach i komunistach, w czym było oczywiście mnóstwo prawdy, lecz forma wielkiego przemówienia nie do końca do mnie przemówiła. Ale tak czy inaczej, udało się uniknąć toporności i niepotrzebnej w tej konwencji wzniosłości. 

Niebezpiecznych dżentelmenów traktuję jako alternatywną wersję historii, kino akcji trochę na modłę filmów Guya Ritchie. Nie twierdzę, że to dzieło wybitne i idealne, ale bawiłam się na nim świetnie. Zaśmiewałam się, słuchając często absurdalnych dialogów między bohaterami, soczystych przekleństw padających z ust bohaterów i cudownie brzmiących zwrotów grzecznościowych - zdrobnień od imion głównych postaci, kiedy mówili do siebie per Tadziu albo Stasiu. 

No i trzeba przyznać, że obsada jest po prostu rewelacyjna. Jak nie przepadam za polską kinematografią ostatnich lat i za częścią nazwisk tworzących aktorski światek, tak Niebezpieczni dżentelmeni zrobili mi dobrze doborem odtwórców poszczególnych ról i właściwie wszyscy mi się w tym filmie podobali. Może po trosze dlatego, że jestem koneserem obsad tworzonych przez dojrzałych aktorów. W każdym razie Dorociński jak Witkacy, Kot jako Żeleński, Seweryn jako Conrad i Mecwaldowski jako Malinowski stworzyli doskonały kwartet. Do tego muszę przyznać, że strasznie mi się podobał Józef Piłsudski w wykonaniu Michała Czerneckiego - przegięty w opór, ale cholernie mnie ta postać bawiła. Najbardziej rozbrajało mnie jego podejście do Szymanowskiego i ciągłe robienie z niego drugiego Chopina - do tego stopnia, że przedstawiając Szymanowskiego przed finałowym wystąpieniem Boya, Piłduski nazwał go "światowej klasy Chopinem". 

Oczywiście nie sposób nie wspomnieć o znakomitej ścieżce dźwiękowej Łukasza Targosza, który dla mnie jest polskim Toygarem Işıklı albo Cemem Ögetem (parafrazując Piłsudskiego z tego filmu, Targosz to dla mnie światowej sławy Işıklı) - po prostu od pierwszych dźwięków wiem, że to on komponował muzykę do danej produkcji. Dzięki jego soundtrackowi Niebezpieczni dżentelmeni wydawali mi się filmem o wiele bardziej płynnym, niż był on w rzeczywistości, a każdy dźwięk pasował w punkt do sceny, którą ilustrował. 

Słowem podsumowania - podobało mi się, choć nie bez zastrzeżeń, bo sama zagadka kryminalna i jej rozwiązanie okazały się tak banalne, że nieomal skisłam. Realizacyjnie trochę za bardzo efekciarskie, a efekty dupy mi nie urwały. Ale rozrywka przednia, więc jeśli jakimś cudem ktoś tego nie oglądał, to polecam, jest obecnie na Netflixie. Ja na pewno kiedyś wrócę do tego filmu.